در جامعه به شدن رقابت آميز ما، چند نفرمان به راستي نسبت به خود احساس خوبي داريم؟ اين در حالي است كه براي رسيدن به حال خوب و براي اينكه احساس كنيم انساني ارزشمند هستيم، بايد خود را انساني خاص و بالاتر از حد متوسط بدانيم و هر چيزي كمتر از اين را به حساب ناكامي و شكست می گذاريم.

اگر براي رسيدن به حال و احساس خوب لازم باشد از شما احساسي بهتر داشته باشم، چگونه مي­خواهم شما يا خودم را ببينم؟ اگر تصوير ذهني خوبي از خودم داشته باشم و نخواهم با ديدي منفي به خودم نگاه كنم، هر نوع اصطكاك با ديگران را تقصير آنها مي دانم و نه خودم. وقتي عيوب و ايرادات خود را فرافكن مي كنيم و آنها را به ديگران نسبت مي دهيم، حالمان بهتر مي شود. “تقصير توست نه من”، تصور كنيد از اين ذهنيت چه مقدار بحث و جدل ايجاد مي شود. هر يك از طرفين ديگري را بخاطر حرفي كه زده و يا عملي كه به اشتباه انجام داده سرزنش مي كند. طوري رفتار و اقدام هاي خود را توجيه مي كنيم كه گويي زندگي ما به آن بستگي دارد و اين در حالي است كه طرفين بخوبي مي دانند كه بايد پاي هر دو نفر در ميان باشد. چقدر وقت را اينگونه تلف مي كنيم؟ آيا بهتر نيست رفتاري منصفانه تر داشته باشيم؟

اما تغيير كردن گفتنش از انجام دادنش آسانتر است. تقريبا پي بردن به اين جنبه هاي خود كه در رابطه با ديگران توليد مساله مي كند و مانع از آن مي شود كه به حداكثر توانمندي خود برسيم، اگر نتوانيم خودمان را به روشني ببينيم، عملي نيست. چگونه مي توانيم بدون تصديق كردن نقاط ضعف خود رشد كنيم؟  ممكن است اگر به عيوب و تقصيرهاي خود نيانديشيم، بطور موقت حال بهتري پيدا كنيم. ممكن است كه اگر اين عيوب را به پاي ديگران بنويسيم، بطور موقت احساس خوبي پيدا كنيم، اما در بلند مدت تنها به خودمان لطمه مي زنيم.

براي دستيابي به شفقت بر خود، ابتدا، لازمه اش اين است كه به رنج ها و تالم هاي خود بها بدهيم. اگر اذعان نكنيم كه اين تالم ها وجود دارند، نمي توانيم تحت تاثير آنها حركت كنيم و كاري انجام دهيم. البته گاه اين حقيقت كه در رنج و تالم هستيم چنان آشكار است كه نمي­توانيم به چيز ديگري فكر كنيم. اما اغلب اوقات، هر قدر هم كه فكر كنيد متوجه رنج و تالم خود نمي شويد. فرهنگ نوين به مردم توصيه مي كند كه خيلي شكايت نكنند و به زندگي خود ادامه دهند.

اگر در موقعيت دشوار و پر استرسي قرار بگيريم، به ندرت وقت صرف مي كنيم تا بدانيم كه اين شرايط براي ما چقدر دشوار است و زماني كه تالم ما ناشي از خود داوري كردن است، به عنوان مثال براي بدرفتاري كردن با كسي از خود ناراحت باشيد و يا ناراحت باشيد كه در مهماني حرف نسنجيده اي به كسي زده­ايد، توجه به اين مسايل وقتي ناراحت هستيم دشوارتر مي شود. هر كسي در مواقعي اشتباه مي كند، اشتباه كردن از واقعيت هاي زندگي است و اگر كمي به اين موضوع فكر كنيد چرا بايد انتظاري جز اين داشته باشيد؟ مگر شما قراردادي امضا كرده ايد كه هرگز نبايد اشتباه كنيد؟ كجا است آن قراردادي كه مي گويد شما بايد كامل و صد در صد بي عيب و نقص باشيد؟ كجاست آن قراردادي كه مي گويد هرگز نبايد شكست بخوريد و اينكه زندگي شما بايد در مسيري كه صد در صد آنرا مي خواهيد پيش برود؟

يكي از اشكالات زندگي كردن در فرهنگي كه به استقلال و موفقيت فردي اشاره مي كند اين است كه اگر پيوسته به اهداف آراماني خود دست پيدا نكنيم، احساس مي كنيم كه بايد خودمان را سرزنش كنيم و اگر ما تقصيركار باشيم، معنايش اين است كه شايسته شفقت نيستيم. واقعيت اين است كه همه شايسته شفقت هستند. اين حقيقت كه ما انسان هاي آگاه و هوشمندي هستيم كه زندگي را در اين سياره خاكي تجربه مي كنيم معنايش اين است كه ما بطور ذاتي ارزشمند هستيم و شايسته توجه مي باشيم.

شفقت بر خود به اين معنا است كه خواهان سلامتي و حال خوب براي خود باشيم و اقدام هايي انجام دهيم كه به اين نتيجه برسيم. شفقت بر خود به اين معنا نيست كه من فكر كنم مسايل من مهمتر از مسايل شما هستند. بلكه معنايش اين است كه من فكر كنم مسايل من هم به همان اندازه مسايل شما مهم هستند و مي بايد رسيدگي شوند. به جاي اينكه خود را بخاطر اشتباه هايتان محكوم كنيد، بايد از رنج و نارحتي خود براي نرم كردن دلتان استفاده كنيد. مي توانيد انتظارهاي غير واقع بينانه كامل بودن را كنار بگذاريد و درهاي وجودتان را به روي رضايت خاطر پايا بگشاييد. تمامي اين موارد از طريق شفقت بر خود حاصل مي شود كه در لحظه به آن نياز داريد.

شفقت بر خود به ما جزيره اي از آرامش مي دهد، پناهگاهي به دور از درياهاي خود داوري كردن تا اينكه سرانجام بتوانيم از طرح سوال هايي چون “آيا به اندازه ديگران خوب هستم؟ آيا به اندازه كافي خوب هستم؟” بپرهيزيم. اينگونه مي توانيم آن محبتي را كه به شدت محتاج آن هستيم، به خود ارزاني كنيم و بدانيم كه بعنوان يك انسان، كامل نيستيم. مي توانيم احساس نشاط، امنيت و سرزندگي بيشتري كنيم. تمرين زير كمك مي كند كه يك بازنگري نسبت به افكار و رفتاري كه با خودمان داريم بياندازيم.

جهت كسب مشاوره تخصصی در اين حوزه  با ما در تماس باشيد و يا از مطالب صفحه اجتماعی اينستاگرام استفاده فرماييد.

منبع : کتاب «شفقت بر خود، مفاهيم، کارکردها و مداخلات» نوشته دكتر زينب اشراقي